Zwarthouten duinvilla vol natuurbeleving
In natuurgebied Meijendel in Wassenaar, op de overgang van naaldbos in een open duinvallei, realiseerde VVKH architecten een moderne villa, die ondanks haar grootte toch in haar natuurlijke omgeving lijkt op te gaan. Het ontwerp is helemaal gericht op een intense ervaring van het duinlandschap. Een splitlevel opzet, lange zichtlijnen en grote vensters laten de ruimte binnen en buiten in elkaar overvloeien.
De opdrachtgevers woonden in een rietgedekte villa vlakbij de huidige locatie. Ze vonden hun huis te hokkerig en misten de relatie met natuurgebied Meijendel. Hun oog viel op een modernistisch huis (1958, Taen en Nix architecten) dat te koop stond, boven op een duin met een mooi uitzicht op het landschap.
Architect Ronald Knappers, die bevriend is met de opdrachtgevers, heeft eerst met hen gepuzzeld om het bestaande huis te verbouwen, zodat het ruimtelijker zou worden en er meer doorzichten zouden ontstaan. Dat leverde niet helemaal het gewenste resultaat op, “maar toen ik hen een schets liet zien wat er mogelijk zou zijn met een splitlevel opbouw, besloten ze tot sloop en nieuwbouw.”
Sterke relatie met natuur
“Centraal in mijn ontwerp staat dat het een huis is in het duinlandschap. Het maakt gebruik van het geaccidenteerde terrein, de ruimten in het gebouw bewegen mee met hoogteverschillen van het terrein”, legt de architect zijn ontwerp uit. Het ligt op de top van een duin, waarin het ook gedeeltelijk verzonken is. Dat meebewegen is vertaald in een open split-levelstructuur, die de ruimtes met elkaar en met natuur rondom verbindt. “Elke opening in het huis is zo gevormd, gedimensioneerd en gepositioneerd dat de ruimtes op verschillende manieren verbonden zijn met de bomen, het licht en de duinen. Op elk punt in de woning kan van de natuur worden genoten, dat is precies wat de opdrachtgevers wilden.”
Split-levels
Vanaf de straat loopt een hellend pad naar de garage, die op de onderste laag ligt. Iets verder stijgt het pad langs het niveau van de slaap- en badkamer en het zwembad in de achtertuin. De entree ligt weer een halve verdieping hoger, op het niveau waar ook een kantoorruimte en twee slaapruimten gesitueerd zijn. Daarboven is aan de zuidelijke achterkant van de woning de eetkeuken met een ruim balkon. Een luie trap in het midden van de woning voert naar het hoogste niveau met twee zithoeken. Een kamerhoog hoekraam biedt daar een geweldig uitzicht op de uitgestrekte duinvallei aan de overkant van de straat. Door de glazen balustrades en de glazen schuifpui is er vanaf de voorkant van de woning ook uitzicht op het naaldbos aan de achterkant.
Eerlijke materialen
Villa’s van Tadao Ando en Louis Barragan waren inspiratiebronnen voor de opdrachtgevers en de architect. Dat uit zich in de materialisering en ruimte- en lichtwerking. Materialen zijn puur en ongepolijst toegepast. In de schoon betonnen wanden zijn de conusgaten in het zicht gelaten. De betonnen vloeren zijn gevlinderd, onbehandeld blauwstaal is toegepast in de trappen en keuken. Een warm tegenwicht biedt het larikshout dat is toegepast als raamkaders, trapleuningen, kasten en dak. In de gevel is verkoold lariks en geanodiseerd aluminium toegepast.
De gevels zijn bekleed met Tonosho lariks, hout dat is geconserveerd volgens een Japanse brandmethode. De kleur van het glinsterende zwarte oppervlak verandert mee met de lichtval van diep zwart tot schitterend zilver. Ook het geanodiseerde aluminium van entreepartij en ramen kleurt mee met het licht. Huijberts Gevelbouw maakte alle ramen, vouwwanden en schuifdeuren met aluminium profielen van Reynaers.
“Het huis moest onderhoudsvrij zijn, daarom hebben we gekozen voor verkoold hout en aluminium kozijnen. De slanke profielen van Reynaers passen uitstekend in de strakke detaillering van het huis. Bovendien kunnen we er driedubbel glas in toepassen, dat levert een grote energiebesparing op. Het is een nul-energiewoning, dat is vrij uitzonderlijk voor een villa met dit volume”, verklaart Knappers zijn keuze. Naast driedubbel glas en goede isolatie, bewerkstelligen een warmteluchtpomp, zonnecollectoren, ledverlichting, PV panelen en het beton als lagetemperatuurverwarming dit nul-energieconcept.
Gelaagde gevels
Een hoog daklicht in de vide van de entreehal zorgt voor een bijzondere lichtinval langs het verder gesloten betonnen gevelvlak boven de deur. De wand tegenover de deur is geheel van glas. Naast de deur is een venster waarvoor de zwarthouten gevelbekleding halfopen is, met spleten tussen de latten.
Het spel van gesloten, open en halfopen gevels is zeer doordacht. Het leidt niet alleen het licht en zicht. De ramen waarvoor de gevelbekleding halfopen doorloopt, kunnen naar binnen opengezet worden, zo kan er op veel plaatsen in het huis geventileerd worden zonder dat dit van buitenaf zichtbaar is en zonder kans op inbraak.
Een bijzondere gelaagde gevel bevindt zich beneden bij de hoofdslaapkamer aan de tuinzijde. Daar is een zone tussen een aluminium glaspui en een halfopen vouwpui van gebrand hout op aluminium stijlen. Door de openingen tussen het hout zijn is er van binnenuit zicht op het zwembad en het bos, terwijl er van buitenaf nauwelijks inkijk is. Op mooie dagen kan de gevel opengezet worden.
Maatwerk
Dit is het eerste particuliere huis dat Knappers ontwierp. “Dat was wel heel anders dan bij mijn andere werk: hier kon ik voor elk onderdeel een specifiek ontwerp maken, terwijl ik normaal moet werken met standaard onderdelen. Bij deze villa is van deurgreep tot de trap iets specifieks bedacht.”
