Een nieuwe skyline ontstaat aan de zuidkant van Den Bosch. Het grote Jeroen Bosch Ziekenhuis vormt in 2011 de aftrap van de ontwikkelingen rond de nieuwe Randweg. Iets verderop, op de zuidkop van de Hofvijver in het Paleiskwartier, rijst sinds 2014 de witte woontoren Jheronimus met 23 verdiepingen op eenzame hoogte boven de omgeving uit. Tussen die twee landmarks ontwikkelt zich een interessant woongebied op het terrein van de voormalige Koning Willem I Kazerne, het Jeroen Bosch Park. Drie architectenbureaus realiseren hier in totaal zes appartementengebouwen. Drie urban villas naar ontwerp van Office Winhov zijn genomineerd voor de Reynaers Projectprijs 2018.
Wonen rond een park
West 8 maakte het stedenbouwkundige plan voor de transformatie van het voormalige kazerneterrein tot woonpark. De locatie ligt tussen de stad en de natuur. Het centrum van Den Bosch is dankzij de nieuwe Paleisbrug over het spoor dichtbij: in 6 minuten op de fiets of in 20 minuten lopend, ben je in het hart van de oude stad. Aan de zuidkant grenst het terrein aan het landschap van de Gement, een Natura 2000-gebied.
Om die overgang vorm te geven, is een parkachtige setting ontworpen. Rond een centrale tuin met meanderende wandel- en fietspaden, grasvelden en bomen, staan appartementengebouwen en aan de randen zijn parkeervoorzieningen. Alle appartementengebouwen hebben hun entrees aan de centrale tuin, bewoners parkeren hun auto aan de randen van het gebied. Zo stuurt het stedenbouwkundig plan aan op een woongemeenschap waar de bewoners elkaar kennen doordat ze elkaar ontmoeten. En dat blijkt nu al te werken, ook al is het project nog niet voltooid.
Ensemble van zes gebouwen
De verkoop verliep zo voorspoedig dat fase 1 en 2 in één bouwstroom zijn gerealiseerd. In juni 2017 zijn de eerste bewoners in hun nieuwe woningen in het Jeroen Bosch Park getrokken. Inmiddels staan er 5 woontorens en heeft een bestaand kazernegebouw een transformatie ondergaan tot restaurant en hotel. Op de zuid- en de westhoek van het driehoekige terrein staan woontorens van 10 en 14 lagen, met respectievelijk 52 en 75 appartementen, naar ontwerp van Geurst en Schulze architecten.
Tussen het restaurant en de hoge torens staan drie zeslaagse urban villas, ontworpen door architectenbureau Office Winhov. Aan de noordzijde van het terrein is een langgerekt gebouw in aanbouw met 100 appartementen, een ontwerp van DAT architecten. Dat gebouw loopt trapsgewijs op van 4 naar 16 lagen in het midden. Als alles volgens planning verloopt, levert ontwikkelaar-aannemer Heijmans de nieuwbouw eind 2019 op. Alle nieuwe gebouwen in het Jeroen Bosch Park hebben gevelmetselwerk in gesinterde gele en rode metselstenen. De verwantschap tussen de gebouwen komt ook tot uitdrukking in de terrasvormige beëindiging van alle gebouwen.
Urban villas
Het ontwerp van Office Winhov omvat drie woongebouwen van elk 25 woningen. Een ruime entreehal aan de gemeenschappelijke tuin geeft toegang tot twee appartementen, lift, trappenhuis en de bergingen. De vier lagen erboven hebben elk vijf appartementen en de toplaag telt twee of drie appartementen. De bovenste twee lagen springen iets terug ten gunste van ruime terrassen.
Architect Henk Tiegelaar van Winhov: “De gebouwen verspringen ten opzichte van elkaar en zijn zo gunstig mogelijk gepositioneerd ten opzichte van elkaar, het uitzicht en de bezonning. Door de vorm en indeling van de gebouwen hebben alle appartementen direct of overhoeks zicht op het park. Het metselwerk van de gevels is opgetrokken in gesinterde bakstenen in twee kleuren. De bronskleurige aluminium kozijnen kleuren goed bij het metselwerk.” De geanodiseerde aluminium kozijnen zijn samengesteld uit profielen van Reynaers door gevelbouwer P. van Hoesel.
De woonkamers zijn voorzien van brede verdiepingshoge ramen die onbelemmerd en ruim zicht geven op de omgeving. Deze ramen zijn circa 2,4 meter hoog en 3,5 meter breed, op enkele plaatsen zijn de ramen tot 5 meter breed. Daarnaast zijn er aan de woonkamer openslaande deuren naar ruime balkons en terrassen. De balkons steken niet uit de gevel, maar zijn uit het volume gesneden, de metselwerk balustrades vormen een verlengde van de gevels. Deze geprefabriceerde balustrades zijn uitgevoerd in staand metselwerk. Daartussen bevinden zich de in het werk gemetselde penanten, in liggend metselwerk, en de aluminium kozijnen.
“De aluminium ramen komen overal in de gevel voor maar moeten op diverse plekken wel aan verschillende randvoorwaarden voldoen, zoals geschikt voor triple-glas, doorvalveilig en plaatselijk ook brandwerend. Onze wens was dat de kozijnen er wel hetzelfde uit zouden zien, en met relatief smalle profielen. Dat is goed gelukt”
Vergroening gevels
Bijzondere toevoeging aan de balkons en terrassen zijn vaste plantenbakken, die inclusief bewatering een integraal bouwkundig onderdeel zijn van het ontwerp. Ze kunnen voldoende water bufferen om planten 1 maand droogte te laten overleven. Bij oplevering zijn de bakken inclusief planten aan de bewoners overgedragen. Het is de bedoeling dat de hangende planten erin een deel van de gevels zullen bedekken met groen. Ook voor klimplanten zijn er vanaf maaiveld voorzieningen aan de gevels aangebracht om zich aan te hechten. De klimplanten kunnen doorgroeien tot over de pergola’s op de hoger gelegen balkons. Zo moet Jeroen Bosch Park een nog groener karakter krijgen.
“De appartementen op de bovenste twee lagen zijn daar, waar geen terrassen of balkons zijn, voorzien van kozijnen met brede dubbele draaikiepramen, zodat bewassing van de ramen geheel van binnenuit mogelijk is. De draai(kiep)ramen voor de bewassing hebben ook grote afmetingen, passend bij de overige grote ramen, precies wat we wilden”, verzekert de architect.
Zonnecarport
Elk appartement heeft een parkeerplaats op de parkeerplaatsen aan de rand van het terrein. Het merendeel van deze parkeerplaatsen is half overdekt. De geluidswal langs de randweg is doorgezet in een overkapping, met geïntegreerde zonnepanelen. De auto’s kunnen zo beschut staan, ter weerszijden van een middenstrook die niet is overdekt. Zo komt er toch voldoende daglicht in de parkeervoorziening. Op het dak van deze enorme carport liggen maar liefst 640 zonnepanelen. Klimplanten moeten de parkeerplaatsen vanuit het park en de woningen aan het zicht onttrekken.
Tekst: Jacqueline Knudsen, Eisma Bouwmedia.
