Park Paviljoen: verbinding met de natuur van de Hoge Veluwe
Het nieuwe bezoekerscentrum van natuurpark De Hoge Veluwe heeft meerdere karakters. Met glanzend aluminium op gevels en dak is het paviljoen enerzijds een blikvanger, anderzijds refereert het laag overstekende zadeldak naar een landhuis.
Het Park Paviljoen midden in natuurpark De Hoge Veluwe heeft meerdere gezichten. De twee hoge puntdaken van dit Park Paviljoen vallen al van verre op in het bos. De aluminium geveldelen schitteren in het daglicht en lokken de bezoekers als het ware naar zich toe. “Een paviljoen moet een baken zijn, dat bezoekers op een logische manier verwelkomt”, zegt architect Job Floris van Monadnock. Inderdaad zijn paviljoens zoals het befaamde Barcelona Paviljoen van Mies van der Rohe en natuurlijk de jaarlijkse Serpentine Pavilions in Hyde Park in Londen architectonische blikvangers. “Dit is ook nog eens een fors paviljoen. Door alleen aluminium, glas en baksteen te gebruiken, oogt het minder log in omvang dan het feitelijk is. Eerder bescheiden zelfs.”
De hoge kopgevel in twee smalle punten benadrukt de elegantie van het gebouw, vult Willem Hein Schenk aan, architect bij ontwerpbureau De Zwarte Hond, dat in dit project samenwerkte met Monadnock. “We wilden geen neutraal gebouw, maar een uitspraak doen.” Over de kopgevel loopt een verticale structuur van aluminium lamellen. “Op deze manier blijft het interieur van het gebouw nog even een verrassing. Ondanks het grote gebaar wilden we geen gebouw dat alles meteen prijsgeeft.”
Landhuis
De lange gebogen entreegevel van het Park Paviljoen is meer ingetogen. Een paviljoen is tenslotte ook een plek voor rust en intimiteit, aldus Floris. “Onze referentie is hier het klassieke landhuis uit de vorige eeuw. Daarom is de dakrand verlaagd, wat een gevoel van beschutting geeft.” Van de grond tot het dak bestaat deze gevel uit één groot raam, dat ook nog eens over de volle lengte van het gebouw – zo’n 100 meter – loopt. “Daardoor is er binnen maximaal uitzicht en daglicht.” De omvang van de ramen wordt nog versterkt door de platte aluminium kozijnen. “Niets leidt af van het uitzicht.”
Deze gevel bestaat uit slechts twee materialen: glas en aluminium. De uitstraling van het gebouw is terughoudend en rustig. “De opdrachtgever natuurpark De Hoge Veluwe wilde om praktische redenen geen hout, want dat vraagt onderhoud”, zegt Schenk. “Baksteen sloot onvoldoende aan bij de wens om het landhuis een licht karakter te geven. Vandaar de keuze voor aluminium, dat rank en strak oogt en relatief eenvoudig is te verwerken.” Zo heeft gevelbouwer Haro Aluminium prachtige plooien in het dak gelegd, wat met andere materialen niet of nauwelijks mogelijk is.
Sprookjeseffect
Aan de lage open gevel is de ingang logisch in het midden geplaatst. Eenmaal binnen is rechts de winkel en de infobalie, links is het restaurant. Ondanks deze commerciële functies, roept de ruimte de warme rust van een landhuis op, door een hoge eikenhouten lambrisering, met de gewelfde trap het enige element van hout, en het door Bart Vos ontworpen interieur. Boven bevinden zich de vergaderruimtes en zalen voor ‘heisessies’.
In de gevel zitten uitstekende hoeken die intieme nisjes vormen met maximaal uitzicht op de omliggende natuur. De climax van het restaurant is de royale haard, afgewerkt met tegels met een gloedvolle glazuur van Koninklijke Tichelaar Makkum. Daar staan ook zachte leren fauteuils om diep in weg te zakken. “Door de kromming zie je hier de winkel niet, de kromming verkleint de ruimte optisch”, verduidelijkt Schenk.
Ondanks de spectaculaire hoogte voelt het zitgedeelte intiem. Aan het witte gewelfde plafond hangen lampen met eveneens een gewelfde kap van metaal, waaruit met lasers een ragfijn en abstract patroon is gesneden. Onder de kap zit een tros leds die voortdurend dimmen, schijnbaar in willekeurige volgorde. Hierdoor ontstaat een sprookjesachtig effect van bewegende schaduwen op het gewelfde plafond dat doet denken aan de zon die door een bladerdak valt.
Zandgrond
Dat het dominante aluminium het gebouw ook een ietwat metalige, bijna industriële uitstraling geeft, is met voorbedachten rade. Floris: “Dat contrast hebben we juist gezocht. Een landhuis en een paviljoen zoeken verbinding met de natuur, maar zijn zelf nadrukkelijk geen natuur. Het park De Hoge Veluwe is een unieke plek waar natuur, architectuur en cultuur door elkaar staan.” Om het contrast niet te groot te maken heeft het aluminium een champagne-achtige tint, die zowel zachtgroen als zandkleurig kan zijn, afhankelijk van het daglicht. “We hebben gekozen voor geanodiseerd aluminium, dat sterk reageert op lichtweerkaatsing. Op een zonnige lentedag is het frisgroen, fonkelend bijna. Terwijl het op een druilige herfstdag juist mat en beige oogt.” Dit verspringende palet – een schutkleur zo lijkt wel – is essentieel, omdat ook de omgeving van kleur verschiet. “Niet alleen met de seizoenen; de zandgrond wordt ook al donkerder na een regenbui.”
De diverse aanblik van het Park Paviljoen wordt versterkt door een kromming in het gebouw. De gebogen gevel oogt daardoor aanzienlijk vriendelijker dan de hoekige, monumentale kopgevel. De twee andere gevels zoeken nadrukkelijk aansluiting bij de omliggende natuur. De bakstenen muren hebben hier een opvullende vlakvoeg, waardoor het metselwerk egaal oogt. Tegelijkertijd hebben de stenen verschillende kleuren, net als de natuurlijke zandgrond in de omgeving. Daar is ook het terras met stoere stalen banken en houten picknick tafels. “Dit is de informele plek, letterlijk en figuurlijk het tegenovergestelde van de tegenhanger van de formele kopgevel. Dat maakt van dit gebouw zowel de publiekstrekker als het rustpunt van het grootste natuurpark van Nederland.”
