Categorie: Seriematige woningbouw

Wolstad Piushaven

Van vergeten stadshoek tot non-conformistisch woongebouw. Met een plint van baksteen en een bovenbouw met een ‘jas van zink’ kun je niet om Wolstad in de Tilburgse Piushaven heen. Architect Walter van der Hamsvoord van DAT Architecten ontwierp een gebouw dat schurkt tegen de industriële historie maar tegelijkertijd ook klaar is voor de toekomst.

“Een oude industriehaven, rommelig en informeel. Maar tegelijk: een plek vol karakter.” Zo herinnert Van der Hamsvoord het gebied zich van tientallen jaren geleden. Het idee voor Wolstad ontsprong al in 2009, toen de gemeente samen met ontwikkelaar Triborgh Gebiedsontwikkeling een prijsvraag uitschreef voor deze strategische plek aan de Piushaven. "Het was destijds echt een vergeten stukje Tilburg", herinnert architect Walter van der Hamsvoord zich. Het plan van DAT architecten won. De belofte: een gebouw dat zich voegt naar zijn context. “We wilden geen Saint-Tropez-achtig appartementencomplex maar een gebouw dat past bij het meer ruige DNA van deze haven. Dan kom je al snel uit bij materialen met karakter. Geen glad stucwerk of standaard gevelsteen, maar robuuste bakstenen en zinken felsplaten. Dit betekent ook dat je in de uitvoering bijna niets te verbergen hebt. Elk detail ligt open en bloot.”

Bruggen bouwen

De nabijheid van de iconische brug van kunstenaar John Körmeling vormde een sleutelelement in het ontwerp. DAT architecten zag het gebouw en de brug als een duo. “De kleuren, materialen en schaal zijn op elkaar afgestemd. Het ontwerp moest de dialoog aangaan met zowel de brug als de oude arbeiderswijk die er pal achter ligt. Dit leidde tot een uitgesproken contrast tussen plint en bovenbouw. De plint is kleinschalig, uitgevoerd in warme rode baksteen met pannendaken, refererend aan de wijk. Naar boven toe transformeert het gebouw in een monoliet volume van zinkkleurige felsplaten en staal. Een trapsgewijze opbouw die letterlijk en figuurlijk de brug slaat tussen de woonwijk en de haven.”

Mix van materialen

De overgang tussen de plint en bovenbouw is uitgesproken – en technisch complex. “Je werkt met totaal verschillende systemen. Steen versus metaal. Maatverschillen, werking, waterhuishouding: alles moet kloppen. En er zit nauwelijks speling in,” legt Van der Hamsvoord uit. De samenwerking met aannemer Heerkens van Bavel Bouw en gevelbouwer Van Hoesel Aluminium was hierin essentieel. “Zij namen het ontwerp echt serieus,” vertelt Van der Hamsvoord. “Er zijn details waarbij de tolerantie onder de centimeter lag. Normaal heb je op zo’n schaal wat marge, maar hier moest alles precies aansluiten. We staken veel tijd in het uitwerken van de details. Nog belangrijker: we verzamelden mensen om ons heen die het ontwerp snappen. Die de precisie willen leveren die het vraagt. Dat is niet altijd vanzelfsprekend in de bouw.”

Uitdagend

Een van de spannendste momenten zat in de aansluiting tussen de gevelbekleding en de raamopeningen. Van der Hamsvoord koos voor stalen U-profielen om de balkons en grote raampartijen te kaderen. De raamkaders, gerealiseerd met Reynaers Aluminium SlimLine 38 vlak en ConceptPatio 130-LS/155-LS, zijn onopvallend, maar bepalend. “Die profielen moesten worden verankerd aan de draagstructuur, maar ook waterdicht zijn afgewerkt voordat de gevel dicht ging. Wij kozen voor maatvaste aluminium kozijnen van Reynaers Aluminium, die op de millimeter precies moeten passen. En dat in combinatie met handmatig geplaatste staalconstructies en een gevel die in lagen wordt opgebouwd. De raamkaders laten het glas en het uitzicht spreken. Van vloer tot plafond kijk je diagonaal over het water.”

Puzzel van woonvormen

Wolstad is geen gestapelde standaardwoning. Het gebouw herbergt een rijkdom aan woningtypes: van compacte patio-appartementen op de begane grond tot royale stadswoningen met eigen dakterras in de top. Volgens van der Hamsvoord is de diversiteit groot. “Loftwoningen, werk-wooncombi’s, doorzonappartementen en elke woning reageert op zijn plek in het gebouw. Die variatie beïnvloedde ook de gevel. Grote openingen markeren woonkamers met uitzicht op de haven; kleinere gevelopeningen verwijzen naar intieme slaapvertrekken. Zo ontstaat een gevelbeeld dat dynamiek en rust verenigt.”

Vasthouden aan visie

Het project kende zijn tegenslagen. Na het winnen van de prijsvraag legde de kredietcrisis het plan jaren stil. De verleiding was groot om het ontwerp te versimpelen. Daar is Van der Hamsvoord altijd tegenin blijven gaan. “We wilden geen slap aftreksel maken. Mede dankzij de volharding van gemeente en opdrachtgever bleef de oorspronkelijke visie overeind. Die visie – een gebouw dat zijn plek eert en versterkt – is nog steeds voelbaar. Je ziet het aan de reacties. Sommige mensen vinden het vreemd, anderen zijn juist geraakt. Het is onmogelijk om iedereen tevreden te stellen. Architectuur mag schuren.” Waar Van der Hamsvoord het meest trots op is? “Dat we iets hebben gebouwd dat echt werkt op die plek. In schaal, in sfeer, in beleving. Het gebouw maakt de stad rijker.”

In gesprek met Walter van der Hamsvoord van DAT Architecten

In deze podcast gaan we in gesprek met Walter van der Hamsvoord van DAT Architecten. Het project 'Wolstad Piushaven' in Noord-Brabant werd genomineerd voor de Reynaers Projectprijs 2025.

Gevelbouwer aan het woord

Wilko Soyer van Van Hoesel Aluminium Kozijnen: ‘Wij maken met onze kennis gebouwen mogelijk’

Van Hoesel Aluminium Kozijnen uit Goirle viert dit jaar een bijzondere mijlpaal: het bedrijf bestaat 60 jaar. In die zes decennia groeide de gevelbouwer uit tot een gevestigde naam in de utiliteits- en woningbouw. Directeur Wilko Soyer over de geschiedenis, de samenwerking met Reynaers Aluminium en de charmes van het vak.

Lees het complete verhaal