Sporterijen is de vervangende nieuwbouw voor de voormalige Margriethal. Gebouwd in de wijk Vijfeiken op een bosrijk kavel als onderdeel van een stedenbouwkundige visie die naast de nieuwe sporthal ook een nieuwe woonkwaliteit brengt, nieuwe langzaam verkeersroutes verbindt, verblijfsplekken maakt in het groen en het parkeren voor de gehele buurt organiseert. Een nieuwe, duurzame, toegankelijke, vriendelijke uitziende sportvoorziening voor het basisonderwijs overdag en diverse sportverenigingen in de avonduren.
Opgave
In 2017 besloot gemeente Gilze en Rijen tot de sloop en nieuwbouw van gymzaal de Margriethal. Het aangrenzende zwembad had eerder dat jaar de deuren gesloten, en zou niet worden vervangen. De grote overmaat van het kavel in relatie tot moeizame beheersmaatregelen tegen vandalisme en drugsoverlast was een zorg van de gemeente. In combinatie met het parkeervraagstuk en de kansen en noden tot klimaatbestendig ontwerp van gebouwen en de openbare ruimte leiden de gemeente ertoe een integrale stedenbouwkundige visie voor de nieuwbouw van de gymzaal op te stellen.
Stedenbouwkundige visie
Diederendirrix was betrokken bij het opstellen van de stedenbouwkundige visie voor de nieuwbouw van een nieuwe gymzaal. Omwille van de grootte van het kavel, de potentie van de locatie en de kracht van multifunctionaliteit is gedurende het ontwerptraject besloten tevens een wooncomponent aan de visie toe te voegen in de vorm van een klein appartementengebouw. In de visie wordt de bosrijke kwaliteit van het kavel - als restant van het bos Vijfeiken waaruit de wijk in de jaren 70 gekapt is - versterkt. De twee nieuwe gebouwen zijn op een ontspannen wijze op het kavel geplaatst, als keien in een groen veld. Ze worden ontsloten door een netwerk van langzame verkeersroutes voor voetgangers en fietsers - niet in de laatste plaats voor de grote gebruikersgroepen van het basisonderwijs.
Ontwerp gymzaal
De organisatie van de gymzaal heeft ten doel zoveel mogelijk van de gevel van een vaak gesloten gebouwtypologie te activeren, maar toch een compact gebouw te maken. De volumeopbouw is erop gericht het hoge volume van de zaal zoveel mogelijk in schaal te verzachten richting de omliggende bebouwing. De laagbouw met de entree, kleedruimten, bergingen en andere aanverwante ruimten is daarom aan drie zijden rondom het zaalvolume gevouwen. De gymzaal bestaat uit een tweetal koppelbare sportruimten van 15 x 28 m. Ze wordt overdag gebruikt door leerlingen en docenten uit het basisonderwijs, in de avonduren door diverse sportverenigingen, waaronder: volleybal, zaalhockey, judo en badminton. De gymzaal heeft 4 kleed- en wasruimten die vanuit de hoofdentree op de hoek worden ontsloten en per 2 ruimten één zaaldeel bedienen. De corridor aan de gevel is transparant naar de openbare ruimte middels grote en kleine vensters naargelang de oriëntatie. Een luifel aan de zuidzijde beperkt de zoninstraling en faciliteert droog wachten van ouders of grotere schoolklassen aan de voorzijde van het gebouw. De (beide)sportruimten worden bediend door een lange aaneengesloten berging. In de sportruimten zijn alle sportvoorzieningen opgenomen voor bewegingsonderwijs; o.a.. klimrekken en -touwen, (ophijsbare) basketbalwanden, Boulder wanden voorzien van voldoende daglicht. De zaal voldoet aan de eisen van de KVLO.
Inclusiviteit
De gemeente Gilze en Rijen hecht grote waarde aan een inclusieve samenleving waarin iedereen de kans heeft zich maximaal en gelijkwaardig te ontplooien. In samenwerking met een team van ervaringsdeskundigen vanuit de gemeente Gilze en Rijen heeft diederendirrix het ontwerp uitgerust op gebruikers met een lichamelijke beperking. Twee van de vier kleedruimten - en alle doorgangen van de hoofdentree naar de sportruimten - zijn uitgelegd op gebruik met sportrolstoelen. Daarnaast is er een separaat MIVA-toilet en een separate MIVA-kleed/wasruimte. Ook het ontvluchtingsconcept houdt rekening met voldoende brede vluchtroutes vanuit alle integraal toegankelijke ruimten - inclusief het buitenterrein.
Duurzaam, klimaatbestendigheid en circulair
In het gebouwontwerp en het ontwerp van de openbare ruimte staan duurzaamheid, circulariteit, klimaatbestendigheid en gebruikscomfort hoog op de agenda. Het gebouw heeft een compacte gebouwvorm met een goede open-dicht-verhouding. De zaal wordt gebouwd als een staalconstructie met kalkzandstenen indelingen voor de laagbouw. De gevels hebben een hoge luchtdichtheid. De TO-berekening installaties wijst voorlopig uit dat het niet noodzakelijk is om koeling in het gebouw toe te passen. De installaties zijn echter wel voorbereid op een toekomstige aanpassing. Het dak is volgelegd met PV-cellen; veel meer dan vanuit de BENG vereist is. Het energielabel is A+++.
In de gymzaal is gezocht naar de toepassing van circulaire materialen. In de sportruimte is een akoestische wandafwerking toegepast die is vervaardigd uit gerecyclede PET-flessen bekleed met vilt.
De openbare ruimte wordt naar ontwerp van Marseille Buiten ingericht als een groene parkruimte met meanderende wandelpaden voor voetgangers en fietsers, omgeven door de groene bosranden van het kavel waarin de bestaande bomen zijn behouden. Alle parkeervakken worden uitgevoerd met een halfopen verharding, de daken van de laagbouw als sedumdaken. Dit betekent een enorme ontharding van de openbare ruimte waarin het regenwater langer kan worden vastgehouden ten gunste van alle flora- en fauna en een beperking van de hittestress. Tot slot zijn in de gevels nestkastvoorzieningen ingemetseld voor vogels. Daarmee is Sporterijen een fijn gebouw voor mens én dier.