Par'Course

Van brouwerij tot multifunctioneel belevingscentrum

Wielrennen en gastronomie voeren de boventoon aan de voet van de Valkenburgse Cauberg. Architect Erik Moederscheim ontwierp er in opdracht van Wyckerveste het belevingscentrum Par’Course. Een mixed-use ontmoetingsplek waar toeristen, sportliefhebbers en foodies elkaar ontmoeten. “De grote raamkozijnen geven een subliem uitzicht op het heuvellandschap.”

Aan de boorden van de Geul kolkte tot 2005 nog goud gerstenat door de brouwketels. Toen de Leeuw brouwerij verkaste naar België, verloor het terrein zijn ziel. De productiehal werd weggehaald en liet littekens na in de gebouwen. Wie anno 2022 het terrein bezoekt vindt er het Shimano Cycling Experience, Hotel Valkenburg en horeca. Voor de food experience nestelen zich inmiddels de eerste huurders. Architect Erik Moederscheim van MoederscheimMoonen Architects besloot voor de herontwikkeling van het voormalig fabrieksterrein een benadering op gebiedsniveau te kiezen. “Er lag een opgave om een ontmoetingsplek te creëren waar mensen ook echt willen blijven. Alles gestoeld op de pijlers food en wielrennen. We hebben het niet als een gebouw benaderd, maar als een stedenbouwkundig plan.”  

Potentie

Door de jaren heen kende het terrein meerdere functies. Zo bevindt zich er een rijksmonumentale watermolen die dienstdeed voor het maken van papier. In 1886 werd het terrein aangekocht door de Aachener Export Brouwerij, die later verder ging als Leeuw bier. In de jaren erna breide de fabriek zich steeds verder uit. Toen Moederscheim het terrein voor het eerst bezocht, zag hij meteen de kracht. Daarnaast was het voor hem geen onbekend gebied. “Ik groeide op in deze regio. Dat geeft dan extra binding. Toen ik hier kwam, viel mij vooral op dat de gebouwen een puur praktisch nut dienden. Alle panden waren sterk verouderd en tussen de watermolen en historische bebouwing was een gat geslagen door het verwijderen van silo’s. Daarnaast was er veel schaduw van de naastgelegen Cauberg. Maar bovenal zag ik potentie. De unieke verbinding met de Geul en het Limburgse heuvellandschap. Bovendien schurkt het terrein tegen de Cauberg aan; de perfecte uitvalsbasis voor fietstochten, wandelingen en andere vormen van recreatie.”

Klein stukje Valkenburg   

Voor het ontwerp ging Moederscheim uit van een stedenbouwkundig concept. Het moest vooral een unieke omgeving worden. “We wilden een klein stukje Valkenburg creëren op deze plek,” vertelt Moederscheim. “We hadden ervoor kunnen kiezen om alles in één gebouw onder te brengen. In plaats hiervan wilde wij de functies verspreiden over meerdere bouwvolumes. De openbare ruimtes tussen de gebouwen vormen het bindmiddel. Het terrein gaf ons ook veel cadeau. Zo hebben we de oude conciërge- en fabriekswoningen behouden omdat die als natuurlijke ommuringen fungeren. Doordat het terrein min of meer ligt ingeklemd tussen de Geul en de Cauberg ontstaat er een besloten intiem karakter.”

Gastronomie aan de Geul

In het concept van Par’Course neemt de brouwrij een voorname rol in. Tussen de gerestaureerde watermolen en het bijgebouw ontstond door de verhuizing van de silo’s een gat. Dit bood Moederscheim de mogelijkheid om een nieuw bouwvolume voor de horeca te ontwerpen. “Dit gebouw moest echt een verbinding met het landschap maken. Je kijkt immers uit op de meanderende Geul. We kozen voor een groot venster gericht op de rivier. Een afwijkend formaat. Gevelbouwer Stalumex verzekerde ons dat dit geen probleem moest zijn. Uiteindelijk kon Reynaers Aluminium als enige dit kozijn leveren. Dat heeft echt grote invloed op de uitstraling van het terrein. Het is samen met het verticale herkenningspunt een echt landmark. Door de coronacrisis is het lastig gebleken om huurders te vinden. De potentie is er, dus dat moet goed komen.”

Wielrenbolwerk

Centraal op het terrein ligt het Shimano Experience Center. Bezoekers kunnen hier alles te weten komen over wieler, hengel- en roeisport. Ook huisvest het gebouw een fietskledingwinkel, een coachingcentrum, sportschool en een conferentieruimte. Moederscheim verduidelijkt: “Ook hier zie je weer die royale kozijnen terugkomen. De plint is van glas waardoor de volumes erboven lijken te zweven. De bovenste gebouwdelen hebben we - net als de brouwerij - bekleed met geanodiseerd roodbruin strekaluminium. Hierdoor ontstaat er een eenheid tussen de gebouwen. We hebben nog gespeeld met het beeld door sommige panelen om te draaien. Doordat het zonlicht hierop weerkaatst, ontstaat er een spannende ritmiek.” In het oostelijke deel van Par’Course ligt het Hotel Valkenburg. Hier is de gevel opgetrokken uit houtpanelen.

Toeval

Moedersheim kijkt met een goed gevoel terug op het project. Wel geeft hij aan dat er nog meer uit te halen valt. “Het is de kunst om het toeval toe te laten. Dat is bijvoorbeeld gebeurd tussen de conciërge- en fabriekswoningen. Daar is een gebouw verwijderd terwijl ik dat had willen behouden. Er is nu een doorkijkje ontstaan naar de ingang van een historische grot. Dat is dan toch wel mooi. Op die manier is er altijd wel een relatie met de Limburgse natuur. We wilden iets maken dat recht doet aan de lokale cultuur. Het is een echte ontmoetingsplek geworden. Daar kun je als architect alleen maar trots op zijn.”